เว็บบล็อกของ ปิยพัชร ศรีเนตร ม.4/4: ชีววิทยาของ ปิยพัชร (ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชวิต)

ความสัมพันธ์ในการอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกันในระบบนิเวศ

แบ่งเป็น 2 แบบใหญ่ๆ ได้แก่

1.การอยู่ร่วมกันแบบพึ่งพาอาศัยกัน (symbiosis) โดยทั้งสองฝ่ายได้รับประโยชน์หรือฝ่ายหนึ่งได้รับประโยชน์ โดยไม่มีฝ่ายใดเสียประโยชน์ แบ่งย่อยเป็น

1.1 การได้ประโยชน์ร่วมกัน Protocooperation (+,+)/(0,0) สิ่งมีชีวิต 2 ชนิด ที่อยู่ร่วมกันต่างได้รับประโยชน์จากกันและกัน แต่ไม่จำเป็นต้องอยู่ร่วมกันเสมอไป เมื่อแยกจากกันสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ เช่น

ปูเสฉวนกับดอกไม้ทะเล

1.2 ภาวะพึ่งพากัน Mutualism (+,+)/(-,-) สิ่งมีชิวิต 2 ชนิดอยุ่ร่วมกัน ต่างฝ่ายต่างได้ประโยชน์จากกันและกัน ถ้าแยกจากกันจะไม่สามารถดำรงชีวิตต่อไปได้

เช่น

ไลเคนกับต้นไม้

1.3 ภาวะอิงอาศัย Commensalism (+,0)/(-,0) สิ่งมีชีวิต 2 ชนิดอาศัยอยู่ร่วมกัน ฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์ อีกฝ่ายหนึ่งไม่ได้และไม่เสียประโยชน์ยังเหมือนเดิม

เช่น

เหาฉลามกับฉลาม

2.การอยู่ร่วมกันแบบปฏิปักษ์ต่อกัน (Antagonism) ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์ หรือทั้งสองฝ่ายเสียประโยชน์ แบ่งเป็น 2 ประเภท ดังนี้

2.1 การแสวงผลประโยชน์ (explotiation) ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์ อีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์
แบ่งเป็น

(1) ภาวะปรสิต (Parasitism) (+,0)/(-,0) สิ่งมีชีวิต 2 ชนิด อาศัยอยู่ร่วมกัน ฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์
เรียกว่า ปรสิต (Parasite) อีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์ เรียกว่า ผู้ถูกอาศัย (Host)

เมื่อแยกกันปรสิตจะดำรงชีวิตได้ไม่ดี หรือไม่อาจดำรงชีวิตได้ ส่วนผู้ถูกอาศัยไม่ได้และไม่เสียประโยชน์
เช่น

พยาธิในมนุษย์ พยาธิได้ประโยชน์มนุษย์เสียประโยชน์ (เป็นปรสิตภายใน)

เหาบนสุนัข เหาได้ประโยชน์ สุนัขเสียประโยชน์ (เป็นปรสิตภายนอก)

(2) การล่าเหยื่อ (Predation) (+,0)/(-,+) ฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ล่า (Predator) ที่ได้ประโยชน์ อีกฝ่ายเป้นเหยื่อ (Prey) ที่เสียประโยชน์
เช่น

งูกินกิ่งก่า